Ręczne badanie ultradźwiękowe są jedną z najczęstszych metod badań nieniszczących wykonanych na materiałach. Test ten wykorzystuje energię mechaniczną o wysokiej częstotliwości, tj. Fale dźwiękowe, do przeprowadzania badań i pomiarów na obszarze testowym.

Zazwyczaj system kontroli UT składa się z tych samych elementów. Jednym z nich jest odbiornik będący urządzeniem elektronicznym, które może wytwarzać elektryczne impulsy wysokiego napięcia na przetworniku. Przy sterowaniu tym urządzeniem przetwornik generuje ultradźwiękową energię dźwięku o wysokiej częstotliwości w materiale w postaci fal dźwiękowych.

Kiedy w ścieżce dźwiękowej występują usterki czy defekty, takie jak porowatość czy pęknięcia itd., część energii mechanicznej zostanie odbita od ich powierzchni. Odbity sygnał fal dźwiękowych odbierany przez przetwornik jest następnie przekształcany z powrotem w sygnał elektryczny, a jego intensywność jest pokazywana na wyświetlaczu. W ten sposób badania ultradźwiękowe spełniają swoją rolę.

Czas podróży fal dźwiękowych może być bezpośrednio związany z odległością, którą przebył sygnał. Z sygnału można określić informacje o:

• lokalizacji odbłyśnika,

• rozmiarze,

• orientacji,

• innych funkcjach.

Niektóre z różnych zalet tej metody;

• zdolność do przenośnego lub wysoce zautomatyzowanego działania,

• może być wykonywana na wszystkich rodzajach materiałów,

• wysoka dokładność i powtarzalność wykrywania wad,

• zasadniczo tylko jedna powierzchnia musi być dostępna,

• sprawdzenie poziomu płynu w obudowie,

• charakterystyka materiałów

Testy ultradźwiękowe są szeroko stosowane, bo pozwalają na sprawdzanie jakości spoin w rurach. Jest to bardzo ważna właściwość mocno wykorzystywana w ramach morskiego przemysłu naftowego. Pozwala także na wykrywanie wad i ocenę materiałów różnej maści. Korzysta z niej obficie przemysł lotniczy, obrona militarna oraz przemysł i morski.

Innymi mocnymi stronami badania ultradźwiękowego jako metody badania nieniszczącego są następujące fakty:

• Wewnętrzne defekty mogą być wykrywane i sortowane, gdy zastosowana zostanie zwalidowana procedura.

• Grube próbki nie zajmują więcej czasu niż cienkie, zakładając prawidłowe ustawienie oprzyrządowania.

• Potrzebny jest dostęp tylko do jednej strony komponentu.

• W badaniu ultradźwiękowym nie występuje zagrożenie radiacyjne, a zatem nie ma zakłóceń w pracy, jak w przypadku radiografii.

• Defekty objętościowe i pęknięcia można wykryć niezależnie od ich orientacji.

Wady kontroli ultradźwiękowej jako metody badania nieniszczącego to na pewno to, że wymagany jest wysoki poziom umiejętności i uczciwości operatora. Stąd potrzeba wyszkolonego i certyfikowanego personelu badań nieniszczących. Poza tym, w większości badań nie ma trwałych zapisów z inspekcji, jak to jest w radiografii, jednak nowsze urządzenia oferują taką możliwość, W niektórych materiałach, takich jak stal austenityczna, duże rozmiary ziaren w spoinach mogą powodować tłumienie, co może maskować defekty. Na koniec warto dodać, że nieprawidłowe wskazania i błędne odczytanie sygnałów może skutkować niepotrzebnymi naprawami.